Η μαιευτική παράλυση (obstetric palsy) ή αλλιώς βρεφική βραχιόνια πλεξοπάθεια (infant brachial plexopathy), συνιστά μία από τις πιο πολυσύνθετες τραυματικές κακώσεις περιφερικών νεύρων, που μπορεί να επιφέρει σημαντική σωματική αναπηρία, με προοδευτικές ψυχολογικές και κοινωνικο-συναισθηματικές δυσκολίες.

Μαιευτική παράλυση καλείται η χαλαρή ατροφική παράλυση ή πάρεση (αδυναμία) του άνω άκρου, μετά από τραυματική οξεία διάταση των νωτιαίων ριζών του βραχιονίου πλέγματος – αυχενικά νεύρα Α5 έως Α8 και θωρακικό νεύρο Θ1 –κατά τη διάρκεια του τοκετού.

NDMYs9uPkd-rn-f-CHFlg0yRARC9bw41OZSQfmx3uSKJmNHJdfYhPWsxYyjwRbRjwB_j9g=w1318-h514

Σύμφωνα με πρόσφατα νοσοκομειακά επιδημιολογικά στοιχεία, η συχνότητα της περιγεννητικής βλάβης του βραχιονίου πλέγματος κυμαίνεται μεταξύ 1 έως 3 περιπτώσεις ανά 1000 γεννήσεις ζώντων νεογνών.

Αιτία της μαιευτικής παράλυσης θεωρείται η υπερβολική έλξη των νευρών μετά από ωμοδυστοκία (ενσφήνωση των ώμων στη λεκάνη της επίτοκου μετά την έξοδο της εμβρυικής κεφαλής), ή υπερέκταση των άνω άκρων κατά την ισχιακή προβολή του εμβρύου, δηλαδή όταν εξέρχεται με τα οπίσθια.

Σε περιπτώσεις καισαρικής τομής ή επεμβατικού τοκετού (μηχανικά υποβοηθούμενος κολπικός τοκετός με εμβρυουλκία/κουτάλες ή σικυουλκία/βεντούζα) μπορεί να προκληθεί κάκωση βραχιονίου πλέγματος από έντονο εξελκυσμό ή χειρισμό από τον μαιευτήρα.

ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΑΛΥΣΗ ΕΙΚΟΝΑ 2

Η ταξινόμηση της μαιευτικής παράλυσης πραγματοποιείται με βάση την ανατομική θέση και το βαθμό της νευρικής βλάβης.

Αναφορικά με την ανατομική θέση, η μαιευτική παράλυση κατατάσσεται σε τρεις κατηγορίες:

α) την ανώτερη παράλυση Erb (Erb’s palsy),

β) την κατώτερη παράλυση Klumpke και

γ) την καθολική παράλυση του βραχιονίου πλέγματος Erb-Klumpke.

Η παράλυση Erb είναι ο πιο συχνός τύπος βλάβης με ποσοστό 73%-86%, όπου προσβάλλονται τα νεύρα Α5, Α6 ή/και Α7, προκαλώντας τη χαρακτηριστική θέση του χεριού ‘δίκην φιλοδωρήματος’ (waiter’s tips), με τον ώμο σε έκταση, προσαγωγή και έσω στροφή, τον αγκώνα σε έκταση, το αντιβράχιο σε πρηνισμό και τον καρπό με τα δάκτυλα σε κάμψη.

Η παράλυση Klumpke εμφανίζεται με συχνότητα 2% και προσβάλλονται τα νεύρα Α7 έως και Θ1.

Εκδηλώνεται τυπικά με τη ‘θέση ζητιάνου’ του χεριού και τη γαμψοδακτυλία, όπου οι κινήσεις του ώμου δεν επηρεάζονται, με θέση ανάπαυσης αντιβραχίου σε υπτιασμό, ενώ παραλύουν οι εκτείνοντες του αγκώνα (τρικέφαλος βραχιόνιος), οι καμπτήρες του καρπού και όλοι οι μύες των δακτύλων (εκτείνοντες, καμπτήρες, μεσόστεοι).

Σε περίπτωση βαριάς βλάβης (προσβολή συμπαθητικών ινών του νωτιαίου νεύρου Θ1) μπορεί να εμφανιστεί το σύνδρομο Horner, εμφανίζοντας ομόπλευρη βλεφαρόπτωση, μύση (μείωση της διαστολής της κόρης του ματιού), ενόφθαλμο (βαθύτερη θέση του βολβού του ματιού) και ανίδρωση (ελαττωμένη εφίδρωση του προσώπου).

Στην παράλυση Erb-Klumpke (20% των περιπτώσεων) παρατηρείται συνύπαρξη της βλάβης των ανωτέρων και κατωτέρων νωτιαίων ριζών, προκαλώντας καθολική χαλάρωση του άνω άκρου και απώλεια αισθητικότητας.

ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΑΛΥΣΗ ΕΙΚΟΝΑ 3

Οι κακώσεις των νευρών του βραχιονίου πλέγματος οφείλονται σε διάταση, ως αποτέλεσμα του ελκυσμού.

Ο βαθμός της βλάβης των νευρών μπορεί να ταξινομηθεί σε: 1ου βαθμού ή νευραπραξία (παροδική απώλεια λειτουργίας με πλήρη αποκατάσταση σε μερικές εβδομάδες), 2ου βαθμού ή αξονότμηση (ποικίλου βαθμού εκφύλιση του νεύρου χωρίς λύση της συνέχειάς του, αποκατάσταση σε μερικούς μήνες) και 3ου βαθμού ή νευρότμηση (πλήρης διακοπή της συνέχειας του νεύρου, χειρουργική αποκατάσταση).

Ο βαθμός της νευρικής βλάβης καθορίζει το βαθμός της νευρικής ανάρρωσης, δηλαδή μιας συγκεκριμένης, οργανωμένης σειράς ιστοπαθολογικών γεγονότων προς τη λειτουργική επανασύνδεση του νευράξονα, και κατά συνέπεια, το μέγεθος της κινητικής δυσλειτουργίας και τη χειρουργική ή όχι διαχειρισή της.

Η φυσικοθεραπεία αποτελεί το εφαλτήριο για την αυτόματη ή ‘μεταχειρουργική’ νευρική ανάρρωση και στοχεύει:

• στην πρόληψη συγκάμψεων, ατροφιών, εξαρθρημάτων-υπεξαρθρημάτων, μυϊκής ανισσοροπίας, δυσπροσαρμοστικών κινητικών προτύπων,
• στη διατήρηση ή αύξηση του παθητικού εύρους κίνησης των αρθρώσεων,
• στη βελτιστοποιήση της λειτουργικής χρήσης του προσβεβλημένου άνω άκρου.

ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΑΛΥΣΗ ΕΙΚΟΝΑ 4

Η φυσικοθεραπεία στη μαιευτική παράλυση ξεκινά στην ηλικία των 2-4  εβδομάδων και περιλαμβάνει ποικίλες θεραπευτικές στρατηγικές παρεμβάσεις, ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξης, όπως:

• παθητική και ενεργητική κινησιοθεραπεία,
• ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης
• δραστηριότητες προσέγγισης-σύλληψης, μεταφοράς βάρους και αισθητικής αντιληπτικότητας
• κηδεμόνες καρπού
• επίδεση με ελαστική ταινία
• εξαναγκαστικά προκαλούμενη κινητική θεραπεία (CIMT)
• υδρο(κινησιο)θεραπεία
• κινησιοθεραπεία-biofeedback
• ηλεκτρικό νευρομυϊκό ερεθισμό

Όταν δεν έχει επέλθει αυτόματη ανάρρωση της λειτουργίας του δικεφάλου μυός (κάμψη αγκώνος) μέχρι το τέλος του 3ου μήνα ζωής, τότε υπάρχει ένδειξη για χειρουργική αντιμετώπιση, μέσω διαφόρων τεχνικών, ανάλογα με τον βαθμό και το στάδιο της βλάβης, όπως νευρική συρραφή, νευρόλυση, μόσχευμα ή νευρομεταφορά.